مشخصه اصلي تصلب شريان، تجمع مقادير زياد رسوب چربي (پلاک) است
آتریواسکلروز ، یک اصطلاح کلی برای ضخیم‌شدن و سفتی دیوارهٔ سرخرگ است. بعبارت دیگر هنگامی‌که عروق و رگ‌ها حالت ارتجاعی خود را از دست می‌دهند و گاهی قطر عروق تغییر می‌کند. این بیماری در شریان‌های متوسط و بزرگ ایجاد می‌شود. شایع‌ترین نوع آن آترواسکلروز یا تصلب شرایین می‌باشد که سختی دیواره سرخرگ‌ها به سبب وجود پلاک‌های چربی و کلسترول با چگالی پایین ایجاد می‌گردد.
هنگامی که رسوبات چربی و ساير مواد در سرخرگ‌هاي بدن شما تجمع يابد، موجب تنگی آنها می شود و عبور جريان خون دشوار مي‌گردد که به اين حالت “تصلب شريان” يا همان “آترواسکلروز” مي‌گويند. اين وضعيت به انسداد عروق خوني قلب (سرخرگ‌ها) و در نتيجه بروز حمله قلبي يا درد قفسه سينه منجر مي‌شود.
وقتي ديواره داخلی يک سرخرگ آسيب ببيند، يک نوع از سلول‌های خونی به نام پلاکت در محل صدمه ديده، گرد هم مي‌آيند. رسوبات چربي نيز در اين نقاط جمع می شوند.
در ابتدا رسوبات فقط شامل هزارها سلول حاوي چربي است، اما با پيشرفت اين فرآيند، پلاکت ها به لايه‌های عميق‌تر ديواره سرخرگ حمله کرده و موجب ايجاد زخم و رسوب پلاک مي‌شوند. مشخصه اصلي تصلب شريان، تجمع مقادير زياد رسوب چربي (پلاک) است.
آتریواسکلروز یک اصطلاح کلی برای ضخیم‌شدن و سفتی دیوارهٔ سرخرگ است
علایم شایع آترواسکلروز:
تا زمانی که آترواسکلروز به مراحل پیشرفته نرسیده باشد، اغلب بدون علامت است. بروز علایم بستگی به این دارد که خونرسانی کدام قسمت بدن کم شده، و شدت و گسترش بیماری در چه حد است.
گرفتگی عضله، وقتی که رگهای پا درگیر شده باشد.
آنژین صدری یا حمله قلبی، وقتی رگهای قلبی درگیر شده باشند.
سکته مغزی، یا کاهش ناگهانی و موقت خونرسانی به مغز اما بدون بروز سکته، در صورتی که رگهایی که به گردن و سپس مغز می‌روند، درگیر شده باشند.
دلایل آترواسکلروز :
آترواسکلروز یک بیماری پیشرونده با آهنگی آهسته است که ممکن است از دوران کودکی نیز آغاز شود. اگرچه دلیل دقیق این شرایط همچنان نامشخص است، آترواسکلروز ممکن است با آسیب دیدگی لایه داخلی یک سرخرگ آغاز شود. آسیب دیدگی ممکن است به واسطه موارد زیر رخ دهد:
– فشار خون بالا
– کلسترول بالا
– تری گلیسیرید بالا
– سیگار کشیدن و استفاده از دیگر منابع تنباکو
– مقاومت به انسولین، چاقی یا دیابت
– التهاب ناشی از بیماری ها مانند آرتریت، لوپوس یا عفونت ها، و یا التهاب به دلیلی ناشناخته
زمانی که دیواره داخلی سرخرگ آسیب می بیند، سلول های خون و مواد دیگر اغلب به بخش آسیب دیده چسبیده و در دیواره داخلی سرخرگ انباشته می شوند.
با گذشت زمان، رسوبات چربی (پلاک) ناشی از کلسترول و دیگر محصولات سلولی نیز در بخش آسیب دیده سرخرگ شکل گرفته و آن را سخت و باریک می کنند. در نتیجه، اندام ها و بافت های متصل به سرخرگ مسدود شده خون کافی برای ارائه عملکرد درست دریافت نمی کنند.
در نهایت، تکه های رسوبات چربی ممکن است جدا شده و وارد جریان خون شوند.
افزون بر این، دیواره داخلی نرم پلاک ممکن است پاره شده و کلسترول و مواد دیگر وارد جریان خون شوند. این ممکن است به تشکیل یک لخته خون منجر شود که می تواند جریان خون را به بخشی خاص از بدن مسدود کند، همانند زمانی که موجب مسدود شدن جریان خون به قلب شده و به بروز یک حمله قلبی منجر می شود. لخته خون می تواند به دیگر بخش های بدن نیز سفر کرده و موجب انسداد جریان خون به اندامی دیگر شود.
آترواسکلروز یک بیماری پیشرونده با آهنگی آهسته است
پیشگیری از آترواسکلروز:
ترک سیگار
بطور منظم ورزش کنید.
حتی‌المقدور استرس را کاهش دهید و به سطح قابل کنترل برسانید.
اگر دیابت یا فشارخون بالا دارید، برنامه درمانی مربوطه را به دقت رعایت کنید.
مواد غذایی مفید برای جلوگیری از آترواسکلروز
منابع فولات: کلم، کلم بروکسل، لبو،اسفناج،کلم پیچ، مارچوبه، لوبیا چشم بلبلی، کلم بروکلی، نخود سبز، نخود، گل کلم، لوبیا قرمز و عصاره مخمر حاوی فولات هستند، بسیاری از غلات صبحانه و نان‌ها نیز با اسید فولیک غنی شده‌اند.
مصرف ماهی: ماهی خال مخالی، ماهی آزاد و سایر ماهی‌های روغنی حاوی اسیدهای چرب ایکوزاپنتانوئیک اسید و دکوزاهگزانوئیک اسید هستند.
فیبر محلول: جو، حبوبات، سیب و هلو منابع غنی فیبر محلول هستند که به کاهش کلسترول خون کمک می‌کند. سیر نیز اثر مشابهی در کاهش کلسترول خون دارد.
اسیدهای چرب غبر اشباع: روغن زیتون، روغن دانه انگور، روغن مغز دانه‌ها و دانه‌ها، حاوی اسیدهای چرب اشباع با یک پیوند دوگانه هستند که به کاهش کلسترول LDL کمک می‌کنند.
میوه‌ها و سبزی‌ها:حاوی ویتامین‌های آنتی‌اکسیدان، مواد معدنی و فیتونوترینت‌هایی هستند که باعث توقف تخریب دیواره سرخرگ‌ها توسط رادیکال‌های آزاد می‌شوند.
همه چیز درباره آترواسکلروز
موادغذایی که باید پرهیز شوند
چربی‌های اشباع: فرآورده‌های گوشتی، فرآورده‌های لبنی پرچرب، کره غنی از چربی‌های اشباع هستند که باعث افزایش کلسترول LDL می‌شوند.
چربی‌های ترانس: کیک‌ها و بیسکویت‌ها نیز که غالباً حاوی مقادیر بالای اسیدهای چرب ترانس و چربی اشباع هستند نیز باعث افزایش کلسترول LDL می‌شوند.
غذاهای حاوی سدیم: غذاها و سوپ‌های آماده، غذاهای خیابانی، سس‌ها و میان وعده‌های آماده همگی دارای مقادیر زیادی سدیم هستند و همینطور که می‌دانید، دریافت زیاد سدیم با افزایش فشار خون که یکی از عوامل خطر بروز بیماری‌های قلبی است مرتبط است.
بنابراین کاهش مصرف غذاهای شور و نمک به پیشگیری از ابتلا به بیماری پر فشار خون کمک می‌کند.
چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
اگر فکر می کنید به آترواسکلروز مبتلا هستید، با پزشک خود صحبت کنید. همچنین، به علائم اولیه جریان خون ناکافی مانند سینه درد (آنژین)، پا درد یا بی حسی توجه داشته باشید. تشخیص اولیه و درمان زودهنگام می تواند از تشدید شرایط آترواسکلروز و بروز یک حمله قلبی، سکته مغزی یا دیگر شرایط اورژانسی پزشکی پیشگیری کند.
آترواسکلروز می‌تواند باعث ضربان قلب غیر طبیعی و تپش قلب شود
درمان آترواسکلروز :
کسانی که احتمال پیشرفت آترواسکلروز در آنها بالا است به توصیه پزشکان باید سبک زندگی خود را تغییر دهند و وزن خود را در وضعیت متعادل و مناسب حفظ کنند.
در صورت تشخیص بیماری، برحسب مورد ممکن است، روشهای درمان دارویی یا جراحی و یا هر دو، مورد استفاده قرار گیرد.
داروی‌های ضد انعقاد خون در عدم تشکیل پلاک در شریان‌ها ممکن است موثر باشند.
موارد زیادی از آترواسکلروز برای درمان به جراحی نیاز دارند. مانند آنژیوپلاستی و پیوند شریان کرونر (CABG) آنژیوپلاستی شامل بازکردن انسداد شریان می‌شود که باعث می‌شود خون مجدد به طور مناسب جریان پیدا کند. CABG نوع دیگری از جراحی است که به وسیله استفاده از شریان‌های دیگر در بدن برای ایجاد مسیر جایگزین عروق تنگ شده جریان خون به سمت قلب را میسر می‌کند.
عوارض جانبی آترواسکلروز:
بیماری و نارسایی قلبی: ممکن است قلب نتواند به درستی پمپاژ کند و یا به اندازه کافی از خون پر نشود.
حمله قلبی: این یک مورد اورژانسی است. ممکن است در این شراییط جان فرد تهدید شود.
نارسایی کلیوی: اگر خون کافی به کلیه‌ها نرسد عملکرد این اندام ممکن است متوقف شود.
آنوریسم: یک شرایط جدی است که دیواره‌های شریان پاره می‌شود یا باعث خونریزی شدید داخلی می‌شود.
سکته مغزی: اگر خون کافی به مغز نرسد سکته مغزی رخ می‌دهد که بسیار خطرناک است. سلول‌های مغزی در اثر کمبود اکسیژن می‌میرند.
آریتمی: آترواسکلروز می‌تواند باعث ضربان قلب غیر طبیعی و تپش قلب شود.
