آمارهای رسمی وزارت بهداشت ایران نشان می دهد بیشترین علت مرگ و میر در كشور بعد از تصادفات ، سكته‌قلبی است و در جدیدترین آمار وزیر بهداشت ایران گفت : ۳/۳۹ درصد كل مرگ و ميرها ناشي از بيماري‌هاي قلبي و عروقي و ۵/۱۹ درصد مربوط به سكته‌هاي قلبي است.
به گزارش خبرنگار سایت پزشکان بدون مرز ، در حالی که طول عمر در ایران افزایش یافته و بیماریهای قلبی و عروقی نیز بیشتر در سنین بالا اتفاق می‌افتد، این نوع بیماری‌ها به عامل اصلی مرگ و میر در کشور ایران تبدیل شده است .
دكتر مرضيه وحيد دستجردي وزير بهداشت، درمان و آموزش پزشكي با اعلام اين خبر گفت: اين آمار نشان مي‌دهد بايد به امر پيشگيري، بسيار بيش از درمان بيماري‌هاي قلبي و عروقي اهميت بدهيم.
وي با اشاره به مرگ روزانه ۳۰۰ نفر در كشور بر اثر عوارض قلبي، افزود: در سال ۸۳ گزارش شده كه ۱۳۸ هزار نفر براثر بيماري‌هاي قلبي در كشور فوت كرده‌اند كه با توجه به روند روبه افزايش اين بيماري، اين آمار حتماً تاكنون بيشتر شده است.
وي از وجود هزار و ۵۰۰ متخصص قلب، ۲۲۰ جراح قلب و صد متخصص قلب اطفال در كشور خبرداد و بيان داشت: بايد به پيشگيري پيش از درمان اهميت بدهيم مثلاً در برخي مراكز درماني قلب مثل بيمارستان شهيدرجايي، اقدامات جديدي انجام شده كه توسعه آنها به همه مراكز درمان قلب كشور، تا ۴۰ درصد از سكته‌هاي قلبي جلوگيري خواهد كرد.
آمارها ی کشور ایران نشان می دهد در یك سال از هر ۸۰۰ مورد مرگ روزانه ، حدود ۳۶۰ مورد آن ها بر اثر بیماری های قلبی-عروقی است. از این میزان ۱۹۸ نفر بر اثر سكته قلبی فوت كرده و حدود ۸۲ نفر هم بر اثر سكته مغزی جان خود را از دست می دهند . این در حالی است كه به گفته كارشناسان در ایران روزانه ۳ هزار سال عمر مفید مردم بر اثر بیماری های قلبی و عروقی از بین می رود.
در حال حاضر ۳/۳۹ درصد مرگ‌های کشور ایران ناشی از بیماریهای قلبی عروقی است که از این مقدار ۵/۱۹ درصد ناشی از سکته قلبی، ۳/۹ درصد به علت سکته مغزی، ۱/۳ درصد به علت فشارخون بالا و بقیه به علت سایر بیماریهای قلبی عروقی است.
سالانه ۳۵ تا ۵۰ هزار مورد عمل جراحی قلب در ایران انجام می‌شود، در حالی که در کشور چین با یک میلیارد و ۳۰۰ میلیون نفر جمعیت هم همین تعداد عمل جراحی قلب انجام می‌شود. گرچه این تعداد جراحی قلب نشاندهنده رشد علمی و افزایش تعداد جراحان قلب و اتاق عمل است ، اما نشاندهنده افزایش فزاینده تعداد بیماران قلبی نیز می باشد .
دکتر حمیدرضا اعلایی فوق تخصص جراحی قلب و عروق در گفتگو با خبرنگار سایت پزشکان بدون مرز گفت : در چند سال گذشته تعداد افراد زیر ۴۰ سال که به دلیل انسداد عروق کرونر قلب کاندید جراحی عروق می گردند به طور چشمگیری افزایش یافته است .
دکتر اعلایی می گوید : شیوه زندگی ناسالم همراه با عدم تحرک کافی ، مصرف دخانیات ، تغذیه غلط که همگی این موارد موجب افزایش چربی های مضر خون ، فشارخون بالا و احتمال ابتلا به دیابت می شوند از عوامل افزایش دهنده ریسک سکته قلبی و کاهش دهنده سن جراحی قلب در ایران هستند .
بـر اساس آمـار وزارت بـهــداشت آمریکا بیماریهای قلبی بالاترین آمار مرگ و میر را در سطح جهان به خود اختصاص می دهند سکته ، حملات قلبی و دیگر بیماریهای قلبی عروقی در هر ۳۴ ثانیه جان یک آمریکایی را به کام مرگ می برند.
در حال حاضر در شهرهای بزرگ ایران که تحرک و ورزش کم است و در مقابل مصرف دخانیات و غذاهای آماده بالاست سن سکته قلبی به مرز ۳۲ سال نزدیک شده است .
در حالی که آمارهای کشور ایران در رابطه با مرگ و میر ناشی از بیماریهای قلبی عروقی ناامید کننده است ، مطالعات پژوهشگران دانشگاه آکسفورد نشان می‌دهد مرگ ناشی از بیماری قلبی در بریتانیا، از اوائل دهه ۱۹۷۰ میلادی تاکنون کمتر شده است. این پژوهشگران، تغییر شیوه زندگی را علت چنین روندی اعلام کرده‌اند.
سیگار نکشید و به قلیان نزدیک نشوید :
ریسک ابتلا به بیماریهای قلبی در افراد سیگاری دو برابر افراد غیر سیگاری است . دکتر لنکرانی ، وزیر سابق بهداشت کشور ایران اعلام کرده بود ۱۴ درصد از جمعیت بالای ۱۵ سال دخانیات مصرف می‌کنند. او معتقد بود ۲۰ درصد پسران و پنج درصد دختران مصرف‌کننده مواد دخانی هستند.
متاسفانه در سالهای اخیر تمایل استفاده از دخانیات در بین بانوان افزایش یافته است و در بین دختران جوان بیشتر به چشم می خورد و استفاده از قلیان به وسیله ای تفننی در مکانهای تفریحی رشد داشته و نحوه استعمال آن به گونه ای است که از شکل منفی خارج شده و دختران و پسران در کنار والدین به راحتی اقدام به استعمال قلیان می کنند.
قليان ۴۰۰ نوع ماده سمي و سرطان‌زا دارد . کارشناسان می گویند استفاده هر وعده قليان برابر با كشيدن ۱۰۰ نخ سيگار است.
انجام تمرینات ورزشی :
پژوهشگران می گویند پیاده‌روی می‌تواند تا حدود زیادی انسان را از خطر سکته مصون نگاه دارد، مشروط بر این که پیاده‌روی تند باشد یعنی فرد بتواند صحبت کند، اما نتواند آواز بخواند.
اما نتایج تحقیقات گوناگون می گوید حداقل روزی نیم ساعت ورزش کنید و بهتر است حداقل روزانه ۶۰ دقیقه حرکات آرام نرمش و راهپیمایی انجام دهید .
براساس مطالعه‌ای که روی ۷۲ هزار زن انجام گرفت، مشخص شد که فعالیت‌های بدنی مانند پیاده‌روی تند به‌مدت ۳ ساعت در هفته یا فقط روزی ۳۰ دقیقه، خطر بروز بیماریهای قلبی در خانم‌ها را به‌میزان ۳۰ تا ۴۰ درصد کاهش می‌دهد.
وزن خود را متعادل کنید :
پژوهشگران عوارض زیادی را برای چاقی بدن شناسایی کرداه اند که همه آنها می تواند موجب کاهش طول عمر انسانها گردد .
همه کارشناسان بر این عقیداه اند که سکته قلبی یکی از عوارض بالا بودن وزن است. گفته می شود هر چه وزن کمتر باشد، احتمال سکته قلبی نیز کمتر می شود.
همچنین وزن بالا موجب بزرگ شدن قلب و نارسائی قلبی نیز شده و موجب افزایش فشار خون و بالا رفتن چربی خون می شود .
در آمریکا حدود ۱۲۰ میلیون نفر به بیماری چاقی مبتلا هستند. افزایش وزن را می توان با تغییر رژیم غذایی و استفاده از غذاهای سالم از جمله مواد کم چرب و فاقد کلسترول کنترل کرد. به جای لذت بردن از غذاهای پر چرب و خامه ای و کرم ها شیوه غذا خوردن خود را به سمت مصرف میوه ها و سوپ های رقیق و سبزیجات تغییر دهید. این غذاها برای حفظ سلامت بدن شما بسیار مفید هستند .
فشار خون بالا را کنترل کنید :
فشار خون بالا در سراسر جهان رو به افزايش است. و یکی از عوامل افزایش دهنده خطر سکته قلبی و مرگ و میر ناشی از آن است . اما پزشكان معتقدند با كمي تغيير در شيوه زندگي مي توان تا حد زيادي جلوي اين قاتل آرام را گرفت.
فشار خون بالا یک عامل خطر مهم در ایجاد نارسایی قلبی است. همچنین می تواند موجب نارسایی کلیه، مشکلات عروق محیطی، تخریب عروق شبکیه چشم، سکته مغزی و حمله قلبی شود به همین دلیل پیشگیری و درمان آن بسیار مهم است.
اگر میزان فشار خون به سرعت بالا رفته و به حدود ١٣/٢٠٠ برسد به آن فشار خون بدخیم گفته می شود که آسیب زیادی ایجاد می کند و موجب مرگ و میر می شود.
میزانی از فشار خون که بالا در نظر گرفته می شود در منابع مختلف متفاوت است ولی معمولاً به فشار خون بیشتر از٩٠/١٤٠میلیمتر جیوه افزایش فشار خون اطلاق می شود. به فشار خون افزایش یافته گاهی قاتل خاموش گفته می شود چون اگرچه معمولاً بی علامت است ولی می تواند منجر به حمله قلبی و سکته مغزی شود.
هدف از درمان رساندن فشار خون به کمتر از٩٠/١٤٠ در افراد معمولی و کمتر از٨٥/١٣٠ در بیماران مبتلا به بیماری کلیوی یا دیابت است. با این هدف که در دراز مدت خطر عوارض وخیمی که گفته شد کاهش پیدا کند.
پيش بيني مي شود در سال ۲۰۲۵ بيش از ۱٫۵ ميليارد نفر در دنيا فشار خون بالا داشته باشند. و مهمتر اينكه بيشترين مشكلات فشار خون در فقير ترين كشورهاي دنيا وجود خواهد داشت. و بر اساس تحقيقات محققان آمريكايي تا سال ۲۰۲۵ ميلادي شيوع بيماري فشار خون بالا ۶۰ درصد افزايش مي يابد.
عموما اعتقاد پزشكان به اين است كه افراد دچار پرفشاري، نياز به كاهش دريافت سديم دارند. پتاسيم و كلسيم اضافي نيز مي‌تواند به كاهش فشارخون كمك كند.
ـ موز، زردآلو، انجير، گريپ‌فروت، هلو، انگور و آلو ميوه‌هايي سرشار از پتاسيم هستند و سيب‌زميني، سير، براكلي، كدو سبز، قارچ و گوجه‌فرنگي و سبزي‌ها سرشار از پتاسيم هستند. حبوبات نيز از اين نظر غني‌اند.
ميوه‌ها و سبزي‌ها داراي مقدار كم سديم هستند و بايد به وفور مصرف شوند. در مطالعات مقايسه‌اي ميان گياه‌خواران با افراد غيرگياه‌خوار، مشاهده شده است كه متوسط فشارخون گياه‌خواران كمتر است. يكي از علل اين تفاوت را دريافت بيشتر پتاسيم در گياه‌خواران دانسته‌اند.
ـ مركبات، توت‌ها و سبزيهاي داراي برگ سبز، منابع خوب ويتامين ث هستند . دريافت كم اين ويتامين با پرفشاري ارتباط دارد. مصرف مكمل ويتامين ث درافراد دچار پرفشاري و همچنين افراد سالم سبب كاهش فشارخون مي‌شود.
ـ گوشت و مرغ طبخ شده بدون نمك براي افراد دچار پرفشاري توصيه مي‌شود. براي معطركردن گوشت مي‌توان از سبزيهاي معطر، ادويه‌ها و ميوه‌ها استفاده كرد. به عنوان مثال براي گوشت گوسفند از مرزنگوش و مريم گلي، براي مرغ از شويد و ترخون و براي جگر از پرتقال مي‌توان استفاده كرد.
ـ ماهي تازه، منجمد يا كنسروشده بدون آب نمك خوب هستند. مي‌توان ماهي را با برگ‌بو، شويد، فلفل قرمز و سياه، ادويه‌ها، مركبات، سس‌هاي خانگي بدون نمك و ساير سبزي‌ها معطر كرد. ماهي‌هاي حاوي اسيدهاي چرب مفيد از قبيل حلوا، قزل‌آلا و قباد چندين بار در هفته توصيه مي‌شوند.
ـ سبزيهاي ريشه‌اي از قبيل سيب‌زميني، همچنين برنج، ماكاروني، رشته‌ها و حليم بدون نمك و همچنين مواد نشاسته‌اي داراي سديم كم هستند و مي‌توان به عنوان پايه‌اي براي وعده غذايي از آنها استفاده كرد.
ـ دانه كنجد و سبزيهاي برگ سبز، منابع كم سديم و تامين كننده كلسيم هستند.
ـ سير نيز به كاهش فشارخون كمك مي‌كند.
افراد مبتلا به فشارخون بالا از چه غذاهايي بايد پرهيز کنند ؟
ـ از سوسيس، كالباس، كنسرو گوشت، برگرها و ساير فرآورده‌هاي گوشتي به علت دارا بودن مقادير بالاي سديم بايد پرهيز كرد. سبزيهاي كنسروشده در آب نمك، زيتون شور، چيپس و ساير تنقلات شور نيز نبايد مصرف شوند.
ـ ماهي دودي يا كنسروشده و تن ماهي سرشار از سديم هستند.
ـ سس‌ها، سوپ‌ها، قرص‌هاي گوشت، كنسرو لوبيا و ساير غذاهاي آماده مصرف مي‌تواند سبب تشديد بيماري شود.
ـ مصرف الكل با فشاربالا ارتباط داشته و مي‌تواند سبب تشديد بيماري شود.
ـ در طبخ به جاي كره و روغن نباتي جامد بهتر است از روغن زيتون، سويا و كانولا استفاده كرد.
ـ مواد حاوي كافئين از قبيل قهوه، چاي، نوشابه‌هاي كولا و شكلات، سبب افزايش فشارخون مي‌شوند و بايد در حد اعتدال مصرف شوند.
ممكن است سالها فشار خون بالا داشته باشيد ولي از آن خبر نداشته باشيد.تنها راه فهميدن آن اندازه گيري مرتبفشار خون است. بر اساس تحقيقات انجام گرفته كسانيكه فشار خون آنها ۱۲۰-۱۳۹ روي ۸۰-۸۹ ميليمتر جيوه است (۱۲ تا ۱۳٫۹ روي ۸ تا ۸٫۹ ) خطر ابتلا به فشار خون بالا ناراحتي هاي قلبي و سكته را بيش از ديگران دارند.
از ابتلا به دیابت پیشگیری کنید و در صورت ابتلا قند خون خود را کنترل کنید :
هم اکنون شیوع بیماری دیابت نوع ۲ در حال نزدیک شدن به رشد همه گیر می باشد. و بیشتر افرادی به این بیماری مبتلا میشوند که دارای اضافه وزن بوده و یا خیلی چاق هستند.
بیماری های قلبی عروقی كه شایع ترین علت مرگ ومیر در بسیاری از جوامع است، از شایع ترین عوارض دیابت هستند.
یکی از راههای موثر جهت پیشگیری از دیابت تغییر در رفتار های روزمره است که در هر زمانی قابل اجرا و تاثیر گذار خواهد بود.
اساس پیشگیری از دیابت ، کاهش وزن و رژیم غذایی سالم می باشد .
انجمن دیابت ایالت متحده توصيه های زیر را جهت پیشگیری از دیابت اعلام کرده است :
۱- افزایش فعالیت های فیزیکی
۲- دریافت میزان فیبر بیشتر
۳- استفاده بیشتر از غلات سبوس دار
۴- کاهش وزن
۵- گرایش به سمت رژیم های غذایی سالم تر
انجمن دیابت ایالات متحده به تمامی افراد بالای ۴۵ سال که اضافه وزن دارند، انجام آزمایش قند خون را توصیه می کند .
استرس را از خود دور کنید :
پژوهشگران اعتقاد دارند که استرس و نگرانی مداوم خطر سکته قلبی را افزایش می‌دهد، اما هنوز محققین علوم پزشکی متوجه نشده‌اند که آیا استرس خودش باعث بروز سکته قلبی می‌شود یا رفتارهایی که فرد به دلیل داشتن استرس مانند سیگار کشیدن پی‌درپی از خود نشان می‌دهد باعث بروز سکته می‌شود.
نگرانی‌های دائمی می‌تواند خطر ابتلا به سکته قلبی را تا سه برابر افزایش دهد. همچنین نگرانی باعث می‌شود میزان مصرف سیگار نیز بالا رود که این به نوبه خود می‌تواند خطر سکته قلبی را بالا ببرد.
