وقتی دندان درد داشته باشید حتما با توصیه‌های دوستان و آشنایان خیرخواهی برخورد می‌کنید که می‌خواهند به شما کمک کنند. «یک حبه سیر بگذار روی دندانت» یا «روغن گل میخک بزن روش و خلاص». در حالی که برخی افراد سر این درمان‌های خانگی قسم می‌خورند، از لحاظ علمی هیچ کدام از این روش‌ها در درازمدت شما را از درد رها نخواهند کرد. تنها راه تسکین موفقیت‌آمیز درد دندان درمان علت اصلی زمینه‌ساز آن است که با مراجعه به دندان‌پزشک قابل اعتماد و ماهر امکان‌پذیر است. برای همین در اینجا به رایج‌ترین راه‌های درمان خانگی دندان درد اشاره می‌کنیم تا در فاصله‌ای که برای دندان‌پزشکی وقت می‌گیرید، درد کمتری داشته باشید.
سر‌وکله‌ی درمان‌های طبیعی دندان درد از زمانی پیدا شد که اولین انسان غارنشین دچار پوسیدگی دندان شد. سه دلیل استفاده از این درمان‌ها علی‌رغم در اختیار بودن امکانات مدرن پزشکی عبارت است از:
ترس از دندان‌پزشکی: مردم از نشستن روی صندلی دندان‌پزشکی خودداری می‌کنند زیرا از درد حین درمان و از هزینه‌های گزاف آن می‌ترسند.
اعتقاد به درمان‌های طبیعی: برخی از مردم درمان‌های طبیعی را به انواع مدرن آن ترجیح می‌دهند.
کمبود وقت: در دنیای پرمشغله‌ی امروز مردم نمی‌خواهند برای رفتن به مطب وقت اضافه‌ای در نظر بگیرند.
مشکلی که درباره‌ی تمام موارد بالا وجود دارد این است که هرچه دیرتر برای درمان اقدام کنید، مشکل دندان‌تان هم شدت پیدا خواهد کرد.
دلیل دندان درد چیست؟
دندان درد می‌تواند دلایل متفاوتی داشته باشد.
پوسیدگی دندان
التهاب مغز دندان
فرسودگی مینای دندان
دندان قروچه (فشردن یا ساییدن دندا‌ن‌ها بر هم)
التهاب لثه (پریودنتیت)
فشار سینوس‌ها
نشانگان مفصل گیجگاهی فکی
درد قفسه سینه (آنژین قلبی)
سکته‌ی قلبی(درباره‌ی حمله قلبی و دردی که ممکن است از قلب به سمت فک انتشار پیدا کند بیشتر بدانید.)
این مشکلات خود‌به‌خود از بین نمی‌روند بنابراین دندان درد ناشی از هرکدام از این موارد هم معمولا از بین نخواهند رفت. مشکلِ نسبتا ساده‌ای که چند ماه پیش می‌توانست به سادگی با پر کردن درمان شود وقتی به حال خود رها شود ممکن است به عفونت حادی تبدیل بشود که نیاز به مصرف آنتی بیوتیک و جراحی دندان دارد. با درمان خانگی دندان‌درد و رها شدن از درد، درمانی را که دندان‌تان به آن احتیاج دارد به تاخیر می‌اندازید و ممکن است در گذر زمان با وخیم شدن وضعیت دندان‌تان هزینه‌های بیشتری برای درمان بپردازید. با این حال هنوز بسیاری از مردم از معاینه‌ی سالیانه و بدتر از آن از رسیدگی سریع به دردهای دندانی خودداری می‌کنند.
نکات اولیه در برخورد با درد دندان
زمانی که برای گرفتن وقت با مطب تماس می‌گیرید بپرسید آیا پیشنهادی برای کاهش درد دندان شما دارند؟
هر چه زودتر وقت بگیرید حتی اگر لازم است مرخصی بگیرید یا در مراسمی حضور پیدا نکنید.
اطلاعات مربوط به درد دندان‌تان را به دقت به خاطر بسپارید: زمان شروع، دفعات وقوع و جای درد. این اطلاعات به دندان‌پزشک در یافتن علت مشکل و طرح درمان کمک می‌کند.
درباره دلایل احتمالی درد دندان با دندان‌پزشک صحبت کنید. اگر دلیل درد شما انتشار درد از درد قفسه سینه باشد نیاز است که درمان مربوطه را دریافت کنید.
از این بعد بیشتر مراقب دندان‌های‌تان باشید و به‌درستی و دفعات مناسب مسواک بزنید و از نخ دندان استفاده کنید.
درمان‌های خانگی رایج دندان درد:
۱. روغن یا تکه‌های میخک
میخک درمان سنتی برای بی‌حس کردن اعصاب است؛ اوژنول (ترکیب شیمایی اصلی میخک) یک بی‌حس کننده‌ی طبیعی است.
نحوه‌ی استفاده: یک یا دو قطره از روغن میخک را روی پنبه بریزید و روی دندانی که درد می‌کند بگذارید. در شرایط حاد می‌توانید از میخک پودر‌شده یا تکه‌های پودر نشده‌‌ی میخک هم استفاده کنید. میخک را کمی بجوید تا روغنش بیرون بیاید و حداکثر تا نیم ساعت روی دندانی که درد می‌کند نگاه دارید تا درد فروکش کند.
احتیاط: نباید این روغن را مستقیما در دهانتان بریزید. ریختن مستقیم روغن میخک می‌تواند لثه‌ی حساس را تحریک و درد بیشتری ایجاد کند. همچنین مراقب باشید روغن روی زبان یا سایر بخش‌های دهانتان نریزد.
حتما بخوانید: جرم گیری دندان در خانه با ۱۷ روش آسان و بدون هزینه
۲. پودر فلفل قرمز و زنجبیل
فلفل قرمز و زنجبیل هر دو دارای مسکن هستند و می‌توانید از آنها به صورت جداگانه نیز استفاده کنید. کپسایسین (capsaicin) موجود در این دو ادویه راه رسیدن پیام درد به مغز را مسدود می‌کند.
نحوه‌ی استفاده: هر یک از این مواد را در اندازه‌های مساوی با هم مخلوط کنید سپس مقدار کافی آب به آن اضافه کنید تا به صورت خمیر درآید. یک گلوله‌ی پنبه‌ای درست کنید و آن را در این ماده بغلتانید و تا زمانی که درد فروکش کند یا دیگر نتوانید سوزش آن را تحمل کنید روی دندانی که درد می‌کند نگه دارید.
احتیاط: سعی کنید این مخلوط با لثه و زبان‌تان تماس پیدا نکند.
۳. آب‌نمک درمانی
آب‌نمک برای تمیز کردن ناحیه‌ی عفونی و شستن عوامل عفونت‌زا از محل کاربرد دارد و التهاب را کاهش می‌دهد.
نحوه‌ی استفاده: برای درست کردن آب‌نمک یک قاشق غذاخوری نمک را در آب جوشیده حل کنید و بگذارید سرد شود. مقدار کمی آب‌نمک یا محلول نمکی (سالین) را به مدت ۳۰ ثانیه در دهان خود بگردانید. می‌توانید این کار را ۲ تا ۳ بار تکرار کنید.
۴. پراکسید هیدروژن
پراکسید هیدروژن مانند آب‌نمک باکتری‌ها را می‌شوید و از محل دور می‌کند اما از آب‌نمک قوی‌تر است زیرا مستقیما می‌تواند میکروب‌ها را نابود کند. این محلول به خصوص اگر دندان دردی همراه با تب و دهانی بدمزه دارید به شما کمک می‌کند دقایقی از درد خلاص شوید.
نحوه‌ی استفاده: مقداری محلول ۳ درصد پراکسید هیدروژن را با مقدار مساوی آب مخلوط کنید و به مدت ۳۰ ثانیه در دهان بگردانید و سپس بیرون بریزید و در آخر چند بار آب را در دهانتان بگردانید و بیرون بریزید.
احتیاط: پراکسید هیدروژن ماده‌ای قوی است. اگر آن را با آب مخلوط نکنید دهانتان دچار التهاب و سوزش می‌شود. همچنین نباید آن را قورت بدهید در غیر این صورت دچار مشکلاتی در معده و روده‌ها می‌شوید. برای همین بعد از گرداندن پراکسید هیدروژن در دهانتان لازم است آب هم بگردانید و بیرون بریزید.
محصولات پیشنهادی: لیست قیمت انواع دهان‌شویه
۵. چای نعناع یا چای سیاه
نحوه‌ی استفاده: چای نعناع همراه با طعم مطبوعش تا اندازه‌ای خاصیت بی‌حس‌کنندگی نیز دارد. یک قاشق چایخوری نعناع را در یک فنجان آب جوش بریزید و به مدت بیست دقیقه دم کنید. بعد از اینکه چای سرد شد آن را در دهانتان بگردانید، می‌توانید آن را قورت بدهید یا بیرون بریزید.
چای سیاه پررنگ هم به دلیل دارا بودن تانین که ماده‌ای قابض است با کاهش التهاب می‌تواند به کاهش درد دندان کمک کند. می‌توانید چای کیسه‌ای را که در کمی آب جوش خیسانده‌اید روی دندانی که درد می‌کند بگذارید.
۶. یخ
نحوه‌ی استفاده: یک تکه یخ کوچک را در پلاستیک و سپس داخل پارچه‌ای نازک بگذارید و به مدت ۱۵ دقیقه روی دندانی که درد می‌کند قرار دهید تا درد فروکش کند. همچنین می‌توانید از کیسه‌های یخ طبی روی گونه‌تان در جایی نزدیک به دندانی که درد می‌کند استفاده‌کنید. همچنین بر اساس داستان‌های قدیمی اگر دست‌تان را با یخ ماساژ دهید دندان دردتان کم می‌شود. زمانی که اعصاب دست پیام سرما را به مغز برسانند ممکن است بر پیام درد پیشی بگیرند. کافی است یک تکه یخ را در پارچه‌ی نازکی بپیچید و روی ناحیه گوشتیِ بین انگشت شست و انگشت اشاره بمالید.
۷. سیر
سیر مانند یک آنتی‌بیوتیک عمل می‌کند و جلوی رشد باکتری‌هایی را که به دندان حمله کرده‌ا‌ند می‌گیرد.
نحوه‌ی استفاده: برای تسکین درد دندان به دو روش می‌توان از سیر استفاده کرد. اول اینکه می‌توانید یک حبه سیر له شده را با کمی نمک مخلوط کنید و روی دندان قرار بدهید. راه دوم این است که یکی دو حبه سیر را بجوید. این کار را دو یا سه بار در روز تکرار کنید.
احتیاط: استفاده از سیر مانند تمام روش‌های دیگر این مقاله موقتی است. علاوه بر اینکه زمانی که دندان درد شما ناشی از عفونت نباشد (برای مثال ناشی از آنژین یا نشانگان مفصل گیجگاهی فکی) سیر نمی‌تواند درد را حتی به‌طور موقت کاهش بدهد. به‌علاوه مصرف سیر یکی از دلایل بوی بد دهان است.
۸. عصاره‌ی وانیل
الکل ،که یکی از مواد فعال موجود در عصاره‌ی وانیل است، به طور کلی به عنوان عامل بی‌حس‌کننده عمل می‌کند. از جانب دیگر عطر وانیل به اعتقاد بسیاری اثرات آرام‌بخش و تسکین دهنده دارد، این خاصیت‌ها می‌توانند به کاهش درد کمک کنند.
نحوه‌ی استفاده: انگشت خود را اندکی با عصاره‌ی وانیل تر کنید و به اطراف دندان‌تان بمالید. همچنین می‌توانید چند قطره از آن را روی گلوله‌ی پنبه‌ای بریزید و روی دندان‌تان قرار بدهید. و این کار را دو تا سه بار در روز تکرار کنید.
احتیاط: با اینکه میزان الکل موجود در عصاره‌ی وانیل کم است، اما همچنان الکل است. این شیوه به خصوص برای کودکان خطرناک است زیرا حتی مصرف مقادیر کمی الکل می‌تواند برای آنها خطرات جدی ایجاد کند.
۹. مِر (myrrh)
شستشو‌ی دهان با محلول مر می‌تواند کمک‌کننده باشد. مر قابض است و به همین علت به کاهش التهاب کمک می‌کند. مر علاوه بر این باکتری‌ها را می‌کشد.
نحوه‌ی استفاده: ۱ قاشق چایخوری پودر مر را در ۲ فنجان آب به مدت ۳۰ دقیقه با حرارت ملایم بجوشانید. سپس آن را صاف کرده و بگذارید خنک شود. یک قاشق غذاخوری از این محلول را در نصف فنجان آب بریزید و هر روز ۵ تا ۶ مرتبه دهان خود را با آن بشویید.
۱۰. ابزار مخصوص دندان‌های حساس
اگر مشکل شما مربوط به لثه‌های در حال تحلیل‌رفتن باشد این کار درد ناشی از برخورد غذای گرم و سرد با دندان‌تان را تا حد زیادی کاهش می‌دهد. وقتی بافت لثه‌ها تحلیل برود عاج دندان زیر مینا در معرض محیط دهان قرار می‌گیرد. عاج دندان قسمتی حساس است و با تغییر دما واکنش نشان می‌دهد. از مسواک‌های نرم‌تر استفاده کنید تا از بافت لثه‌ی باقی‌مانده محافظت کنید و از تخریب بیشتر آن جلوگیری نمایید.
۱۱. آدامس جویده‌شده
وقتی دندان شکسته یا خالی شده از مواد ترمیمی در معرض محیط دهان قرار می‌گیرد می‌توان با آدامس جویده شده روی آن را پوشاند تا درد کاهش یابد. این کار را با دندان پر‌شده‌ای که موادش در شرف بیرون ریختن است نیز می‌توان انجام داد تا خود را به دندان‌پزشک برسانید. تا زمان درمان با چنین دندانی چیزی نجوید تا درد افزایش پیدا نکند.
۱۲. فشار
از تکنیک‌های طب فشار (acupressure) استفاده کنید تا درد دندان‌تان به سرعت کاهش پیدا کند. برای دو دقیقه با انگشت شست نقطه‌ای از پشت دست دیگرتان را که در آن انتهای انگشت شست و اشاره به هم متصل می‌شوند، فشار دهید. این کار ترشح اندروفین‌ها (هورمون‌های احساس خوب تولیدشده در مغز) را تسهیل می‌کند. این روش برای مادرانی که باردار هستند محدودیتی ندارد.
نتیجه : همان‌طور که گفتیم هیچ‌کدام از درمان‌های خانگی درد را برای همیشه تسکین نمی‌دهند و استفاده از برخی از آنها نیز با خطراتی همراه است. در هر حال این درمان‌های طبیعی می‌توانند درد را تا رسیدن شما به پزشک تخفیف دهند. مراجعه به دندان‌پزشک و درمانِ دلیل اصلی درد، بهترین راه مقابله با درد دندان است و نه تسکین موقتی آن.
منبع : مجله علمی گیگل
